Nawet jeśli nie śledzicie najnowszych technologicznych trendów, to i tak wpływają lub wkrótce wpłyną na jakość waszego codziennego życia. Część z nich potrafi zachwycić. Część całkiem słusznie przeraża. Wbijają (mnie przynajmniej kilkakrotnie w roku wbiły) w fotel jak dobry film sci-fi (chociaż akurat za wiele takich nie znam).
Jeśli jeszcze o nich nie słyszeliście, to czas nadrobić zaległości z ostatnich 12 miesięcy.
Oto technologie, które zmieniły nasz świat w roku 2017
1. Implant, który odwróci paraliż
Chociaż publikacja pochodzi z listopada 2016, to media entuzjastycznie podchwyciły temat na początku 2017. Mowa o implancie w mózgu u jednego z naszych bliższych krewnych. Naukowcom udało się wszczepić sparaliżowanej małpie (makace) implant, który pozwolił jej odzyskać pełną sprawność.
Co w tym niezwykłego?
Niewiele osób zastanawia się nad tym jak ważny jest ich rdzeń kręgowy, dopóki go nie uszkodzą. Przerwany rdzeń kręgowy jest obecnie nieodwracalną stratą. Miejsce uszkodzenia decyduje o stopniu w jakim zostanie zatracona sprawność na całe życie, gdyż ośrodkowy układ nerwowy nie potrafi się regenerować.
W świetle obecnych badań wiemy, że przywrócenie zdolności ruchowej osób po urazach rdzenia kręgowego jest możliwe.
Biorąc pod uwagę bliskość naszego pokrewieństwa z małpą, mamy doczynienia nie tyle z obiecującym odkryciem, co właściwie z przełomem w neurobiologii. Według różnych szacunków w ciągu ok. 10-15lat implant stanie się dostępną metodą leczenia.
Jak będzie działa implant wyjaśnia poniższe wideo:
2. Autonomiczne samochody
Widzieliśmy je tyle razy, głównie w filmach o superbohaterach. Sytuacja kryzysowa, główny bohater włącza autopilota, zdejmuje ręce z kierownicy i zaczyna grzebać gdzieś z tyłu, by załadować broń lub wskoczyć w swój super fikuśny strój. Przyzwyczailiśmy się do nich jak do wróżek w bajkach.
Całe szczęście, bo inaczej moglibyśmy się nieźle zdziwić widząc auto Elona Muska, które na drodze świetnie radzi sobie same.
Oczywiście, różne informacje o rozwoju autopilotów pojawiały się już wcześniej, ale dopiero w 2017 zobaczyliśmy wpełni samojezdne auta, które podobno trafiły na ulice bez kierowcy za kierownicą. Taka forma nie jest póki co zalecana inaczej niż do testów, ale i tak autopilot samochodów Tesla robi wrażenie.
3. Zapłać twarzą
Kontrowersyjne systemy wykrywania twarzy zostały wprowadzone w tym roku przez Chiny. Oprócz dostępu do urządzeń osobistych i płatności, mają wykrywać przestępców. Projekt Face++ należy do pekińskiego start-up’u i rozpoznaje 83 różne punkty ludzkiej twarzy. Tematem interesuje się nie tylko rząd Chin.
A widzieliście płacenie uśmiechem w chińskim KFC? Nie? To czas obejrzeć:
Fani mogą być zawiedzeni, ale teraz już wiedzą, że nie jest to technologia wymyślona markę z jabłuszkiem 😉
4. Rozszerzona rzeczywistość (AR) jeszcze bliższa
Rozszerzona rzeczywistość to temat, który od sukcesu gry PokemonGo ciągle się przewija. AR wciąż nie jest technologią, którą używalibyśmy na co dzień, ale dzięki takim firmom jak Ikea, może nią być.
W zeszłym roku powstała aplikacja Ikea Place, która ułatwia klientom wybranie idealnego mebla do wnętrza, bez wykonywania pomiarów i bez wychodzenia z domu.
Ponadto Apple wydało ARKit – własną platformę do tworzenia rozszerzonej rzeczywistości dla iPhone’a. Co ważne, nie wymaga to nowego sprzętu (innego niż kompatybilny iPhone) przez ma popularyzować rozwiązania AR.
5. Inteligentny głośnik + asystent osobisty
Budzisz się rano, robisz śniadanie, wybierasz w co się ubrać. Za oknem słońce, ale Twój osobisty asystent mówi, że dzisiaj będzie padać, więc wkładasz do torebki parasol. Czujesz, że znowu o czymś nie pamiętasz. Spokojnie, asystent przypomina Ci również, że w weekend babcia ma urodziny, więc musisz kupić prezent. Jest 8:30, o 9 zaczynasz pracę, więc Twój asystent zamówi Ci Ubera. Po wyjściu zamknie okna i wyłączy światło.
To nie jest przyszłość 😉
Urządzenia tego typu podbiły świat, a przynajmniej podbiły Amerykę. Króluje Echo Amazona oraz Google Home. Apple za nimi, próbuje nadgonić ze swoim HomePod. Wirtualni asystenci odpowiadają na skomplikowane pytania zadawane w języku naturalnym, obsługują aplikacje czy urządzenia tworzące inteligentny dom. Niestety, jeszcze trochę poczekamy, zanim będą powszechnie dostępne w Polsce i po polsku.
6. Rakiety wielokrotnego użytku
Wysyłanie rakiety w kosmos to nie lada wyzwanie. Wymagają ogromnych nakładów finansowych, ale też materiałów włożonych w jej budowę, a jest to budowa jednorazowa. Po locie maszyna rozpada się w atmosferze lub zostaje na orbicie ziemskiej latając jako nasze śmieci w kosmosie 😉
SpaceX to drugi, najbardziej znany po Tesli, projekt autorstwa Elona Muska i drugi w tym zestawieniu. Firma pracuje nad rakietą wielokrotnego użytku – w minionym roku z pozytywnym skutkiem. Wiosną świat obiegła informacja, że po wielu testach SpaceX użyło drugi raz tej samej rakiety o nazwie Falcon 9. To dobre wieści dla astrofizyki, gdyż niesie nadzieje na tańszą eksplorację kosmosu w przyszłości.
7. Sztuczna inteligencja (AI) stworzyła własny język
Postęp widoczny, ale trudno się nie przestraszyć. W tym roku świat obiegła informacja o sztucznej inteligencji, która stworzyła swój własny język i wymknęła się twórcom spod kontroli.
Eksperyment stworzony przez Facebooka (tu przeczytacie case study) polegał na sprawdzeniu zdolności do negocjacji w wykonaniu sztucznej inteligencji. Dwa boty miały podzielić między sobą umownie wartościowe przedmioty (piłka, książka, kapelusz). Oczywiście, każdy z nich chciał mieć z tej umowy zysk.
Początkowo boty rozmawiały po angielsku, jednak komunikacja w naturalnym dla nas języku okazała się dla botów nie wystarczająca. Jako, że język ludzki był dla nich nieefektywny przy negocjacjach stworzyły swój. Naukowcy nie byli wstanie śledzić dalszej rozmowy, w związku z czym eksperyment zakończono, a boty zostały wyłączone.
Dla uspokojenia dodam, że rozmowa AI wyglądała mniej więcej tak:
Alice: balls have zero to me to me to me to me to me to me to me to me to
Bob: you i everything else . . . . . . . . . . . . . .
Alice: balls have a ball to me to me to me to me to me to me to me
Bob: i i can i i i everything else . . . . . . . . . . . . . .
Nadal bazowała na ludzkim języku. Zastanawiające jest jednak to, że maszyny postanowiły dokonać optymalizacji.
Nie jest to jedyny przypadek, gdy twórcy nie mogą zrozumieć wiadomości stworzonej przez AI. W 2016 roku Google trenowało boty, by wysyłały do siebie wiadomość, jednocześnie tak, by trzeci bot nie był wstanie jej przechwycić. Naukowców zaskoczyło, że i oni nie są wstanie odczytać co zostało wysłane. Sprawę skomentowali zdawkowo „sztuczna inteligencja wymyśliła metodę szyfrowania, a my nie wiemy na czym ona polega„. Szyfru nadal nie udało się złamać.
8. Kamery 360 dla każdego
Facebook w 2017 był pełny zdjęć i filmów w 360, chociaż to kolejna technologia, która zadebiutowała znacznie wcześniej.
W ciągu jednego roku drastycznie spadła cena tego typu urządzeń, dzięki czemu stały się one znacznie bardziej popularne. Złośliwi komentują, że już wkrótce będzie jak z selfiestickami – czeka nas moda na zdjęcia w 360 u cioci na imieninach.
Możliwe, jednak tanie kamery sferyczne mogą być coraz lepiej wykorzystywane np. przez dziennikarzy do dokumentowania ważnych wydarzeń (robią tak reporterzy New York Timesa), śledztw, programów edukacyjnych czy przez organizacje pożytku publicznego (w wielu miastach w Polsce można było obejrzeć materiały z ferm przemysłowych nagrane przy pomocy kamer 360 przez Stowarzyszenie Otwarte Klatki).
Zobaczcie wnętrze pięknej Katedry Świętego Zbawiciela w Isfahanie(Iran)
9. Wodór zmieniono w metal, którego nigdy wcześniej na Ziemi nie było
Odkrycie nastąpiło po prawie 100 latach badań! Naukowcy z Harvard University pod wpływem wysokiego ciśnienia przekształcili wodór(najlżejszy z pierwiastków) w formę metaliczną.
Badacze puszczają wodze fantazji, bo ta przemiana na granicy chemii i fizyki oznacza ogrom możliwości – zupełnie nowy wymiar komputerów, lewitującą kolej, rakiety kosmiczne, które dotrą dalej niż kiedykolwiek.
„Wytwarzanie metalicznego wodoru wymaga ogromnej ilości energii” – opowiada prof. Isaac Silvera. „Jeśli przekształcimy go z powrotem w wodór cząsteczkowy, cała ta energia zostanie uwolniona, dzięki czemu stanie się najpotężniejszym paliwem rakietowym znanym ludzkości.”
Jeśli już wyobrażacie sobie futurystyczną wersję TGV, która zastąpi naszą kolej w ciągu kilkunastu lat, to niestety muszę ostudzić wasz zapał. Uzyskany kawałek próbki ma 1-1,5 mikrona grubości i 10 mikronów średnicy, więc jest bardzo malutki. Naukowcy jeszcze nie wiedzą czy większe ilości wodoru da się przekształcić w metal.
10. CRISPR i ukierunkowana edycja genomu
Możliwe, że to bioinformatyczne zboczenie. Takie odkrycia niesamowicie mnie cieszą i z trudem powstrzymuję się przed napisaniem ściany tekstu. O CRISPR/Cas9 możliwe, że już słyszeliście jako o „molekularnych nożycach”, które mogą zedytować lub wyciąć gen. Nie? To musicie posłuchać!
Czym jest CRISPR?
To tak naprawdę sekwekcja DNA uzyskana z bakterii, która ma zdolność znalezienia w innym DNA zadanego fragmentu. Najważniejsze działanie CRISPR to spowodowanie pęknięcia nici DNA w odpowiednich miejscach. W ten sposób można zedytować – naprawić uszkodzony fragment czy usunąć część materiału genetycznego, która jest nam „zbędna”. Modyfikacje mogą być naprawdę daleko idące np. w lipcu tego roku został opublikowany eksperyment, w którym za pomocą CRISPR naukowcy zapisali w genomie obrazek, a następnie z komórek potomnych odczytali go ponownie. Tak, obraz nadal tam był. Nie chcę was zanudzić, więc szybko przechodzę do sedna: tak terapia z wykorzystaniem CRISPR została zastosowana na ludziach.
Wydaje się to abstrakcją? Choroby, na których rozwiązywaliście krzyżówki genetyczne w szkole przychodza wam do głowy?
Słusznie, ale 2017 zaowocował jeszcze większym odkryciem.
CRISPR, który umożliwia edycję nie fragmentu, ale pojedyńczego nawet nukleotydu!
O szczegółach niech opowie wam Dawid Myśliwiec z „Uwaga Naukowy Bełkot” (16:19):
To tylko część technologii, które przyniósł nam rok 2017. Które wg was jest najważniejsze? A może czegoś w tym zestawieniu zabrakło? Dajcie znać w komentarzy!
Zobaczmy co będzie dalej. Szczęśliwego Nowego roku!
Technologia idzie do przodu w bardzo szybkim tempie. Jeszcze trochę i nie będziemy w stanie nadążać ogarniać wszystkie nowinki.
W niesamowitych czasach żyjemy 🙂